BURSA’DA İPEK, HEREKE’DE HALI
İpekböcekçiliğinin Anadolu Toprakları üzerinde bin beş yüz yıllık bir geçmişi var. Kozanın Anadolu’daki serüvenini yazanlar, öykülerini anlatımına Bursa’dan başlamak zorundalar. Yumurtanın kozaya, kozanın ipeğe dönüştüğü mekan burası.
1860 yılında sadece Bursa’da 37 adet ipek çekim fabrikası var. Aynı yıl 5 binin üzerinde ipek dokuyan tezgah çalışıyor. 1881’de modern anlamda ipekböceği tohumu üretmek üzere, Bursa İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü kuruluyor.
Bu manada kozanın doğduğu, dahası gelişip ipek haline geldiği yer Bursa, ama renge, desene halıya dönüştüğü yer ise Hereke…
Hereke’nin halı hikayesi 1843 yılında Osmanlı Saraylarının ipekli döşemelik ve fes ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan Fabrika-i Humayun adlı tesis ile başlıyor. Osmanlının henüz Batılılaşma adımlarını attığı bir dönemde kurulan Fabrika-i Humayun’a, 40 küsur yıl sonra yani Abdülhamit döneminde halı hane kısmı ekleniyor ve dünyaca ünlü Hereke halısının ilk tohumları atılıyor.
O günden bugüne her geçen sene azalmasına rağmen; son yapılan araştırmalara göre 2017 yılı itibarı ile Türkiye’nin çeşitli illerinden 300’den fazla köyde yaklaşık 15 bin adet tezgahta halen ipek halı dokumacılığı yapılmakta. İpek halı dokumacılığı yapan aile işletmesi sayısı yaklaşık 20 bin olup, ipek çekim, büküm, boya gibi diğer ilave üretim faaliyetleri de dikkate alındığında halıcılık sektöründe çalışanların sayısı 100 bini geçiyor.
Biz; ilk göz ağrımız ipek boyacılığını, hiçbir kar amacı gütmeden devam ettirerek geleneksel el dokuması, ipek halı sektörünün yaşatılmasına katkı sağlamaya gayret ediyoruz. 1960’lı yıllarda kurucumuzun başladığı bu yolculukta halen geçmişteki ustalarımız, bu ustalarımızdan öğrendiğimiz geleneksel yöntemler ve hammaddeler ile çalışıyoruz. Köylerde el işçiliği ile dokunan binlerce İpek Halı’nın her düğümünde bizim ustalarımızın da alın teri ve emeği mevcut.
Batmaz Tekstil ailesi olarak tekstil sektöründe geleceğe yön vermeye çalışırken, Türk kültürünün önemli el sanatlarından birini, olduğu şekilde korumak için gösterilen bu çabanın bir parçası olmak bizim için gurur meselesi…